De resultaten van 65 anoniem ingevulde vragenlijsten.

Deze resultaten zijn bekomen via fb, mijn website en na een radioprogramma waarin ik getuigde. Dezelfde antwoorden werden niet opgenomen. Het is een onvoldoende groot aantal om conclusies uit te trekken maar toch gaven de antwoorden ook info.

Hoe oud ben je nu en welke leeftijd had je wanneer de abortus plaats had? Indien meerdere abortussen ook de leeftijd vermelden.

– Vrouwen leeftijd nu :  28j, 36j, 42j, 50j, 51j ,56j

– Aantal abortussen: meestal 1, 2, 3, 7,

– Leeftijd op het moment van de abortus: 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 24, 27, 29, 30, 40

Denk je er nog vaak aan terug? wanneer?

-Ik denk er af en toe aan terug. Dit gebeurt enkel als het onderwerp ter sprake komt (op tv of gesprekken bv.) Mijn gevoel is hier neutraal bij. Ik ben niet blij, bang, verdrietig of boos.

-Dikwijls :bij geboorten, bij contact met kinderen, bij verhalen over moeilijke gezinssituaties

-Ik dacht er vaak aan, nu iets minder, misschien met het ouder worden alhoewel ik soms toch denk van had ik toch maar kinderen !

-Ja, ik denk er vaak aan terug, als ik lieve moeders met hun kinderen zie, of ze vertellen verhalen over hun kinderen. Soms moet ik dan vertrekken omdat het huilen me dan nader staat dan het lachen. Ik denk ook vaak in de zin van “wat zou het geweest zijn? Een jongen of een meisje en wat zou het nu doen als het was blijven leven, hoe zou het kindje eruit gezien hebben, hou zou ik ermee omgegaan zijn? Maar soms kan ook wel naar een kindje kijken vol verwondering, alles zo klein en fragiel. En ook dan denk ik we eens “Dit zou ik niet kunnen”

-Neen

Met welk gevoel?

– Verdriet, spijt, aanvaarding, opluchting

– Ik heb op latere leeftijd afscheid genomen van de zielen die ik niet heb laten geboren worden

– Vanaf de beslissing  sloot ik mijn gevoelens uit.

Welk waren de redenen van de abortus?

-Onverwerkte vechtscheiding van de ouders, onverwerkte incestervaringen.

– Angst om het niet aan te kunnen, als mens, als moeder, financieel en praktisch organisatorisch. De partner niet als vader of levenspartner zien.

– Een relatie waar ik niet meer in wou zitten en het kind ook niet als alleenstaande moeder wou opvoeden. Ik had een liefdeloze relatie. Ik hield niet van mijn toenmalige partner. Hij was een zeer goede man. Bij hem had ik zekerheid en veiligheid maar om bij hem te blijven moest ik mijn waarden opzij zetten. Hij hield van mij, maar het was niet wederzijds. Ik wil dat mijn kind in een gezin opgroeit met zowel zijn vader als moeder. Maar ik wil ook een relatie waarin liefde centraal staat en zou dus niet gelukkig zijn geweest. Daarnaast was mijn leeftijd ook een reden voor de abortus. Ik was 19 jaar en nog student. Ik kon nog niet voor mezelf zorgen dus vond ik het geen goed idee om dan ook al voor een kind te zorgen.

– Tweede keer was ik te oud, 40. Mijn moeder was 47 toen ik geboren ben, dus dit kon en mocht ik een kind niet aandoen. En niet   de geschikte partner !

– Ik was werkzaam in de prostitutie. Het kwam door dat ik vaak antibiotica kreeg en de voorbehoedsmiddelen niet werketen. En mijn vriend was schizofreen.

– Onze moeilijke leefsituatie. Was  niet om een kindje te kunnen opvoeden.

– Egoïstisch  was ik, mijn leven zou weg zijn. Losbandig leventje had ik toen, dus ook geen echte standvastige relatie.

-Geen standvastige relatie. Financieel kon het niet ! Bij de tweede vond ik mij te oud om een kind groot te brengen en had ook geen standvastige relatie.

– Drugsproblemen, geldproblemen, angsten en paniek, bang het kindje niet te kunnen geven wat het nodig zou hebben, onstabiele relatie.

-Geen materiële noch psychologische mogelijkheid om een 2de kind te hebben.

Hoe stond je partner er tegenover? Hoeveel inspraak had of nam hij/zij?

– Geen, positief, wel inspraak, positief, wel inspraak

– Ik was niet 100% eerlijk tegenover hem. Hij dacht dat ik enkel abortus wou doen omwille van onze jonge leeftijd. Hij stemde hierop in.

– Neutraal.

– Weinig of geen inspraak bij de eerste! Hij wou het kind wel en later heb ik dikwijls de verwijten gekregen. Bij de tweede keer (was wel andere partner dan bij eerste) stond  partner volledig achter abortus en ik ook.

– Mijn partner liet de keuze aan mij en zou dan ook achter mijn keuze staan. We hebben er te weinig over gepraat.

– Ik heb hem nooit verteld hoeveel angsten ik had.

– Hij ging akkoord.

Wie nam de uiteindelijke beslissing? Welke gedachten en gevoelens speelden een hoofdrol?

– Ikzelf.  Bescherming van ongeboren kind, zelfbescherming. Schaamte over ongewenste zwangerschap.

– Ik.

– Ik. Ik ging ook vaak alleen naar de kliniek.

– Ik nam bij de beide abortussen de definitieve beslissing,

– Ik nam de beslissing,

Kon je terecht bij familie, vrienden, collega’s? Was er andere hulp?

– Weinig hulp. Ik stond er niet voor open, dat was te moeilijk.

– Mijn toenmalige vriend was een grote hulp. Hij is meegegaan naar de kliniek. Heeft me bij elke stap gesteund. Mijn vrienden waren er ook voor mij. Ik heb samen met mijn beste vriendin de zwangerschapstest gedaan en zij heeft voor mij gekeken naar het resultaat omdat ik niet durfde. Mijn familie weet hier niets van.

– Aan 1 vriendin kon ik het vertellen, zij had ooit ook abortus gedaan ! De huisdokter.

– Ik kon nergens terecht. Ik voelde me gefaald te hebben en ook bang te zijn met de vinger gewezen te worden.

– Neen.

Welke gevoelens en gedachten gingen er door je als je vernam dat je zwanger was?

– Help! fijn gevoel in buik, samen dansen met het kind.

– Rampscenario’s waarbij kind onveilig was, ik onveilig was, de partner ons verwaarloosde of pijn deed.

– Ik ‘bevroor’. De eerste seconden waren er geen gevoelens, noch gedachten. Het was als een soort “freeze”. Daarna waren er gevoelens van ontkenning. Ik kon het werkelijk niet geloven. Dan werd het al heel snel praktisch, opzoeken van informatie over abortus etc.

– Eerst heel blij daarna dat het echt onmogelijk was

– Aan de grond genageld want dat kon niet en mocht niet, heel beangstigend

– Paniek, angst, eenzaamheid,

– Wanhoop

Kon je al lichamelijk symptomen vaststellen en hoe was dat?

– Niet veel, wat spanning in borsten of een zacht warm gevoel in buik.

– Ik was ontzettend misselijk. Ik dacht dat ik ziek was en heb 2 weken van de misselijkheid in bed gelegen. Daarna ben ik naar de dokter gegaan en hij vertelde dat ik waarschijnlijk zwanger was.

– Ik voelde de aanwezigheid en de verbinding. Misselijk,  pijnlijke borsten.

– Ja ergens wel, menstruatie bleef achter en dan begin je na te denken, te lezen etc……borsten waren iets dikker.

– Meteen bij de bevruchting voelde ik al dat ik zwanger was, ik voelde echt de bevruchting. Ik was bang, en mijn voelen was juist want mijn borsten begonnen groter te worden. Toen heb ik mijn partner ingelicht en zijn we naar de dokter gegaan.

– Neen.

Vertel zo uitgebreid mogelijk over de ingreep, je gevoelens hierbij, de opvang in het abortuscentrum en de nazorg.

– De ingreep verliep zacht en vriendelijk, veel begrip, geen veroordeling. Eerst een gesprek over waarom. Daarna ingreep met zuigcurettage, een vrouw en een man waren aanwezig. Daarna geen nazorg, ook niet naar gezocht. Wel later zelf therapie gezocht

– Ik lag op de ‘tafel’ met mijn toenmalige vriend naast mij. Ze verdoofde mij met een spuit in mijn vagina. Dit vond ik zeer eng. De spuit was ook erg lang. Ik vond dit zeer invasief. Maar de eigenlijke prik deed fysisch geen pijn. Daarna kwamen ze met een buis in mij en hebben ze veel bloed gezogen. Hiervan kan ik me ook geen fysieke pijn meer herinneren. Doorheen heel de ingreep bleef ik uiterlijk zeer kalm en gevoelloos, maar innerlijk vond ik het wel heel spannend.

– Goede behandeling top snel vakkundig. Geen nazorg.

– Het was in Eindhoven 2 x en daar is de begeleiding super. Eerst nog gesprek met therapeut om te horen of je echt het wel wilt en ze vragen de reden ook! Dan maken ze echo.  Dan is het op  de onderzoekstafel en er is een verpleegster die aan mijn zijde stond en op mij in praatte.  Ondertussen de injectie met verdoving die wel wat pijnlijk is. Dan het geluid van de zuiger: ‘Walgelijk, nu zijn ze aan het vermoorden’, dacht ik en ge voelt dat er iets weg gerukt wordt!! Pfff.

Bij de tweede abortus was de handeling identiek. Niet dezelfde arts. Hij vroeg me of ik de vrucht wou zien na de ingreep en ik vond dat hij mij redelijk pushte. Ik wou het natuurlijk NIET zien omdat ik wist na die eerste abortus, hoe schuldig en verdrietig ik was !! Het valt me nu nog steeds moeilijk om het hier neer te schrijven !

– De ingreep was niet moeilijk. Het deed een beetje pijn en voor de rest geen gevoelens. Wel bij de echo ervoor, waar ik  werkelijk  mijn kindje zag bewegen Dat was moeilijk en ik begon te huilen, maar niemand vroeg me wat er aan de hand was. Het onthaal was goed, maar ik loog over de reden. Ik zei dat ik mijn pil toch had genomen en zwanger was geraakt, terwijl ik door geldgebrek geen pil had kunnen kopen, en daardoor zwanger was geraakt. Daar schaamde ik me teveel over.

– Het gebeurde in Griekenland in 1967 omdat het toen ginds legaal was en ik iemand kende bij wiens ouders ik in Athene kon verblijven voor en na de ingreep.

Kwamen achteraf gevoelens van schaamte, schuld, spijt, verdriet, kwaadheid voor en in welke mate?

– Eerste keer veel schaamte. Geen bespreking met partner. Erna verdriet, spijt, schuld. Tweede keer minder, samen met partner besproken. Erna verdriet, spijt en schuld. Derde keer meer aanvaarding, wel nog steeds verdriet. De behoefte aan een warm nest was steeds het grootste. Dat was er niet. Zag het mij niet maken met de partners die ik had.

– Ik heb enkel verdriet gevoeld. Op een keer zat ik op bus naar huis, het was laat en was nog als enige op de bus. Ik dacht aan de ingreep en werd verdrietig om het kindje nooit ontmoet te hebben. Dan heb ik enkele tranen gelaten. Nog een keer was ik ook verdrietig bij het bijzijn van mijn beste vriendin. Naast deze 2 keer, ben ik er nooit meer verdrietig om geweest. Woede, spijt, schuld of schaamte heb ik nooit gehad.

– Nooit spijt wel een bewustwording dat ik iets had gedaan in mijn energetisch lichaam.

– Zeker schuldgevoelens en de verwijten die ik toen kreeg van mijn partner! Bij de tweede ook slecht gevoelens nadien!

Als ik eerlijk ben heb ik bij het eerste het meeste spijt en verdriet gehad, veel nachtmerries van gehad en dikwijls die hele abortus terug beleefd. Dat was en zou meisje geweest zijn met zwarte lange haren met 2 vlechtjes steeds dat beeld als ze 6 jaar was en er zo uit zag met die vlechtjes!!

– Ik blijf het nog steeds zeggen, ik ben ervoor gestraft en nog steeds, ik heb 2 moorden begaan, het verdriet blijft en een leegte die ik niet kan beschrijven !

– Veel schuldgevoel, heel veel!!! En als je met geloof bezig bent, dan zien ze je als een moordenaar, die een onschuldig kindje heeft laten ombrengen. Ik voelde me gebroken, gefaald en vooral kwaad op mezelf. Later kwam ook de kwaadheid naar de kerk.

Verdriet ook ja, ik had berouw om mijn daden, ik miste het kindje en begreep mijn eigen handelen niet meer.

– Neen

Heeft de abortus meemaken in/aan je leven een betekenis gegeven? Leg uit wat jij er zelf als gevolg van ziet (/ of -).

– Gevolg plus : Heb veel liefde en genegenheid voor kinderen en familieleden, zorg graag. Besef dat ik op vele manieren moeder kan zijn. Heb enorm van vrijheid genoten, veel persoonlijke ontplooiing kunnen nastreven. Gevolg min : besef dat ik het wel had gekund, samen met kind en (nieuwe) partner evolueren en groeien, perfectionisme achterwege latend, de kinderen een thuis geven.

– De abortus heeft me dichter bij mezelf gebracht. Ik weet nu beter wat ik wil. Ik wil van een relatie waar ik zowel hem graag zie als hij mij. Een man waar ik 100% voor kies en voor ga en omgekeerd. Een man die even graag een gezin en dus kinderen wil als ik. Deze persoon is nu in mijn leven en met hem wil ik ook kinderen.

– Ik heb er door leren los laten. Toen ik bewust moeder werd was op 36 jaar, besloot ik dat vol overgave te doen.

– Het blijft een litteken mijn leven lang!Nu zie ik dikwijls kinderen die zo oud zijn als dat mijn hadden kunnen zijn ! Ik vind kleine kinderen zo lief en dan is dat wrang gevoel er steeds van : ja, had ik ook kunnen hebben. Ik verwijt het mij dikwijls hoor !

– Ik ben het leven stilaan anders gaan  zien. Ik boet er nog elke dag voor en mis het ook om een kindje te hebben. Ik heb ook gen kinderen gekregen. Nu ben ik te oud. Nu ben ik psychiatrisch patiënt en denk ik vaak dat het beter geen kindje was, want ik had niet de goede moeder kunnen zijn, terwijl ik niet weet of dit de waarheid is. Alles is dubbel, maar ik zal de waarheid nooit weten. Ik kan van alles denken van “wat als…?” Maar dan weet je nog niets. Ik probeer er me bij neer te leggen. Het moeilijk is als iemand vraagt “heb je kinderen?” en dan zeg ik “neen” terwijl ik dan innerlijk mijn hart breek en denk ik : ‘Ik heb wel een kindje, alleen is het er niet meer’, en dan voel ik me een leugenaar…

– Geen gevolgen voor zover ik weet

– Mijn relaties liepen stuk na abortus.

– Nee.

– De relaties zijn afgesprongen. Dat kan niet anders als ik zo egoïstisch geweest ben!

 Mijn vriend van toen is vreemd gegaan en de relatie is kort nadien geëindigd.

Zou je dezelfde beslissing nemen als je er terug voor stond en waarom?

– Nu in deze hoedanigheid niet. Terugkijkend, en in het licht van het proces dat ik als mens moest doormaken kan ik het niet veroordelen en begrijp ik elke abortus.

– Ja. De beslissing voelt juist.

– Ik weet dat het goed is zo

– Neen!! Zeker niet toen ik 30 jaar was !

– Weet ik niet.

– Ja, omdat ik nu nog begrijp hoe ik me toen voelde.

Heeft het de zwangerschap/ komst van de volgende kinderen beïnvloed en hoe?

-Wil nu een kind en dan sta je er wel bij stil, ja. Gelukkig sta ik al ver in het verwerkingsproces. Heb geen angst dat mijn kind er schade van zou ondervinden. Ik ga het wel vertellen aan het kind.

– Ik heb altijd al kinderen gewild en dit is nog steeds hetzelfde. In die zin heeft de zwangerschap geen invloed gehad.

Ik heb wel gehoord dat men door abortus onvruchtbaar kan worden en dat baart me wel zorgen ALS dit waar is.

– Ik geniet nu extra.

– Heb geen kinderen !

– Ik wilde heel graag kinderen nadien, maar nooit een partner gevonden waar het bij ter sprake kwam of hij wilde niet

– Neen, geen volgende kinderen.

Heb je het in de jaren die achter je liggen kunnen vertellen aan iemand? Aan wie en hoe was hun reactie?

– Aan mijn moeder : begrip. Aan partner : varieert van onbegrip tot begrip. Aan vrienden en vriendinnen: mannen hebben begrip, vertellen over hun ervaring, vrouwen vertellen over hun ervaring, er zijn veel vrouwen die dit hebben meegemaakt, dat stel ik telkens vast.

– Ik heb het tegen elke partner na die toenmalige partner vertelt. Dit zijn er 2. Ook tegen andere goeie vrienden heb ik dit verteld. Iedereen begreep het. Ze luisterden en stelden vragen uit interesse of als ze iets niet begrepen. Sommige vertelden ook hun eigen mening. Deze mening was soms dezelfde als mij maar ook tegenovergesteld.

– Ik ben hier open over. Wat een ander denkt is het probleem van een ander. Mijn leven mijn lijf mijn keuzes.

– Nee niet echt.

– Bij Levensadem heb ik samen met Jo en Veva een rouwverwerking afgelegd en met het woord van God me terug op de rails gebracht.

– Ja, geen probleem.

Heb je het tegen uw nieuwe (huidige) partner verteld en aan de kinderen? waarom wel of waarom niet?

– De huidige partner weet het, zijn kinderen niet. Ze zijn nog wat jong en ik ben er nog niet klaar voor om het hen te vertellen.

– Ik heb nog geen kinderen. Mijn nieuwe huidige partner weet het ook. Ik deel veel met mijn partner. Over mijn emoties, angsten, verlangens en verleden. De abortus is ook deel van mijn verleden.

– Ik heb het mijn dochter al jong verteld omdat ik geloof dat de spirits om mij heen zijn.

– Neen.

– Ja, ik heb nu een goede relatie, en hij weet er al vroeg van.

– Ja, we delen alles.

Hebben mannen daar ook gevoelens en gedachten rond en welke?

– Ja, zij die het meemaken hebben  verdriet, spijt en schuld. En ook opluchting en aanvaarding. Ik praatte ook ooit met een man die er echt geen negatief oordeel over had. De zieltjes werden volgens hem erna terug opgenomen in de grote zielenzee, waar ze later nog eens een kans kregen om te incarneren. De zielen zijn in onvoorwaardelijke liefde.

– Ja. De meesten zouden ook abortus hebben gepleegd.

– Weinig

– Ik heb dat bij de eerste partner wel ondervonden ja. Hij was daar heel gevoelig over maar hij had dat die moment moeten zeggen en niet als het al gebeurd was.

– Mijn partner, dat weet ik eigenlijk niet, zal ik een keer moeten vragen.

– Hangt ervan af welke mannen

Was er aandacht voor contraceptie in het centrum waar de abortus plaats had? Was dat nuttig?

– Ja, dat was zeer nuttig. Heb zo spiraal ontdekt.

– Ja er was aandacht voor contraceptie en neen dit was niet nuttig.

– Er was aandacht maar dat had geen invloed.

– Ja zeker, folders en voorschrift voor anticonceptie.

– Neen, en ik sprak de taal niet.

Heeft de abortus je seksueel gedrag en gevoelens erna veranderd? Hoe?

– De abortus op zich niet. Wel de onverwerkte gevoelens en angsten, die waren het belangrijkste.

– Nee.

– Zeker weten ……Toen een beetje en nu is seks taboe voor mij maar ook te wijten dat ik volop in de menopauze zit en veel last en hinder van heb en zeker geen zin meer in seks! Vind het erg voor mijn huidige partner maar het lukt niet.

– Ja, sex zie ik nu als vereniging van twee zielen, wat teder en lief moet zijn.

– Neen.

Geloof je dat er de eerste weken al sprake is van een kind/ een ziel?

– Ik denk het wel, je voelt je verbonden met het kind, dat is zeker.

– Ja.

– Zeker, ik heb de connectie ook echt gevoeld. En ze in liefde losgelaten.

– Bij mijn eerste wel. Ik heb dat gevoeld. Het kon niet volgens de deskundige toen, maar o jawel !

– Ja, vanaf het begin.

– Misschien.

Heb je kunnen afscheid nemen en hoe? Wat/wie hielp jou hierbij?

– Begraven van bloedklonter in de aarde. Therapeuten, via verschillende rituelen.

– Ik heb geen afscheid genomen. Voor mij was er geen verlies. Ik geloof dat dat zieltje wel terug zal komen. En zo niet, was het “not ment to be”.

– Ik heb twee jaar geleden een Inca ritueel gedaan, soul retrivail. Daarna een vetschort van 20 kilo laten verwijderen…Ik zie er nu op mijn 50 niet meer zwanger uit.

– Neen  en met niemand! Want na de ingreep moet je daar eventjes plat gaan liggen in een bed en dan vragen ze wel of ze uw partner moeten halen in wachtzaal want die mogen dan bij u. Want tijdens de ingreep mogen ze er niet bij zijn.  toen niet, zal misschien  nu wel mogen ! Maar ik moest toen dat moment niemand zien.  ik was kwaad op iedereen, dus ik lag daar met mijn verdriet en kwaadheid en toen heb ik mij verontschuldigt tegen het kind dat er niet meer was ,verschrikkelijk!!!

– Met Levensadem heb ik afscheid kunnen nemen Als laatste was er een eucharistieviering en heb ik nu een kaarsje dat speciaal heeft gebrand toen. Er is een vast plekje in mijn woning waar alles ivm mijn kindje staat.

– Neen, geen hulp.

Wat kan vrouwen en mannen helpen om een abortus gemakkelijk(er) te verwerken?

– Als koppel veel praten. Met lotgenoten praten. Op de hoogte brengen van hulp die er bestaat. Sessies bij een therapeut.

– Voor de mensen waarbij er wel een verlies ervaring is, kan een ceremonie (zoals een soort van begrafenis) wel helpen voor de verwerking. Een moment waarbij de gevoelens die bij een rouw horen, zoals woede, ontkenning en verdriet, ruimte en erkenning krijgen. Ik denk dat dit kan helpen voor de verwerking.

– Goede begeleiding en onderzoek naar je hormoonhuishouding. Weten dat het een definitieve beslissing is.

– Er over praten, praten……

– Weet ik niet. Misschien dat ze minder veroordeeld moeten worden, omdat we het kindje toch gedurende ons hele leven meedragen, en soms is dat ons kruis dragen. Het is niet dat we het doen zonder gevoelens. Het leek toen de juiste oplossing.

– Erover praten.

Heb je in jouw gevoel een gemakkelijk of moeilijk verwerkingsproces gehad? leg uit waardoor.

– De eerste keer was enorm moeilijk. Ik kon het tegen niemand vertellen. Ik was in de greep van een levensangst die mijn petje te boven ging. De tweede keer was makkelijker, maar het verlies hebben we niet echt samen verwerkt. Ook was er vaag het idee dat we later wel een kind zouden krijgen, dat er nog een kans zou komen. De laatste keer was het twijfelen, maar ik wilde mij kind zou graag alle warmte en veiligheid geven, voelde geen respect van mijn partner en dat kon ik niet aanvaarden.

Ik heb het vooral alleen verwerkt door lezen, schrijven, tekenen, en rituelen met therapeuten. Praten met enkele vrienden was ook erg belangrijk.

– Ja. Omdat mijn geval geen geval is van verlies.

– Makkelijk.

– Heel moeilijk.

– Ik ben eens met een priester gaan biechten over de abortus en hij belde naar het bisdom en vroeg “mag ik haar vergeven, zij heeft een abortus laten doen!?” nou ik voelde me nog slechter.

– Makkelijk.

Antwoorden van de begeleiders op vragenlijsten

Er zijn weinig vragenlijsten ingevuld door begeleiders.

Hebt u dikwijls te maken (gehad) met de vraag naar abortus in uw praktijk/ begeleidingssessie?

-Neen.                                                                                                  -Tijdens mijn eerste eigen zwangerschap werkte ik op free-clinic als maatschappelijk assistente, waar ik dagelijks tot 5 tot 7 vrouwen met een abortusvraag zag. Dateert van 1988-89 ( uit zelfbescherming ben ik hiermee na 4,5 maanden eigen zwangerschap met deze job gestopt.)ik was zelf 26 jaar, was de enige in het team die ” leven’ vanuit de spirituele kant benaderde. Het was heel erg confronterend en zette me heel erg aan het denken. Vooral de confrontatie met m’n eigen zwangerschap viel me zwaar maar ook de luchtigheid tot drama wat ermee gepaard ging bij de aanvraagsters. De psychologische en medische ( minieme) begeleiding vond ik schromelijk tekort schieten . Het leek te vaak meer op een nood-oplossing onder tijdsdruk. Nb.2jaar later vatte ik m’n eerste therapeutische opleiding aan waarna ik met een eigen praktijk begon.

-Ik ben vroedvrouw in een ziekenhuis. Ik zie de vrouwen pas als ze al gekozen hebben voor een abortus. Ik ben dus nog niet betrokken geweest in een begingesprek

-Na vele jaren in een (eigen) beroepspraktijk heb ik vele denk- en gevoelspistes mee bewandeld met clienten. De laatste jaren werk ik vaak ( mee) met familieopstellingen ( Hellinger) waar de grote impact van een verdrukte en onverwerkte abortus zichtbaar zijn. Gelukkig kan hier veel helend werk gebeuren. Ikzelf denk dat er te veel onwetendheid bestaat ( bij de jeugd/ jonge koppels,..) over de ( mogelijke ) impakt op het verdere leven (en dat van generaties erna ). Ik ben niet voor of tegen abortus maar wel voor een degelijke begeleiding, taboedoorbreking en bewust maken van het thema.

Kan u bij de vrouwen die kiezen voor een abortus leeftijden, redenen, omstandigheden schetsen?

-Typerend vind ik net dat er geen sprake is van een ‘profiel’! Ik ontmoet vrouwen (en mannen) van alle leeftijden, sociale klassen, omstandigheden, redenen (wel voornamelijk relationeel mbt partner en ouders), …

-Ik werk onder anderen op verloskamer. Bij ons komen meestal vrouwen die abortus plegen owv een handicap dat vastgesteld werd op de echo. De meeste vrouwen gaan, denk ik toch, naar een speciale abortus kliniek. Het is dan ook heel confronterend voor de vrouwen die naar ons komen dat ze op verloskamer worden opgevangen. De leeftijd is meestal tussen 28-35j als het over een handicap gaat.

-Heel uiteenlopend, wanhoop, onverschilligheid, gemakkelijke(?) anticonceptie,… Leeftijden, allemaal.. Jongeren vaker in wanhoop, tekort aan zelfvertrouwen, steunpunten, geheim,… Ouderen (+ 40 ers) verrast en er zo makkelijk tussen uit.

-tot nu toe geen cliënten met dit thema

En bij de mannen?

-Idem

-idem

-Ik heb nog nooit deel uitgemaakt van een gesprek hierin dus ik kan hier niets over zeggen

-Zelden in aanwezigheid van een partner. Soms wel dan uiteenlopend van erg betrokken maar machteloos …tot onverschillig

Speelt het milieu een grote rol?

– Alle lagen van de bevolking kwamen vooral voor de anonimiteit. Zelfs heel deftige dames op doorverwijzing van hun arts. Regelmatig ook multi-problem jongeren.

– weet ik niet

-Op zich niet: ongeplande zwangerschap komt in alle milieus voor. Maar hoe er in de ‘omgeving’ over wordt gedacht, op wordt gereageerd kan wel degelijk van invloed zijn op de beslissing van de individuele vrouw of koppel (reactie van partner, ouders, peers bij jongeren, …). Zo wordt in bepaalde ‘milieus’ (bijvoorbeeld Algemeen Secundair Onderwijs) eerder gedacht over abortus als de best mogelijke keuze, terwijl in andere ‘milieus’ (bijvoorbeeld Beroepsonderwijs) eerder gedacht over jong ouderschap als de best mogelijke keuze, gelinkt aan hun algemeen toekomstperspectief. Of kies bijvoorbeeld maar eens als allochtone vrouw voor het alleenstaand ongehuwd moederschap met verlies van je gehele sociaal netwerk van de gemeenschap (soms zelfs met vrees voor je eigen leven owv kans op eermoord), dan ben je wel een erg straffe madam.

-Dat denk ik wel. Als de de middelen niet hebt om een kindje groot te brengen denk ik dat die 1 van de redenen kan zijn om voor abortus te kiezen. Vandaar dat ik het belangrijk vind dat de vrouwen goed begeleid worden zodat er, indien dit een belangrijke reden is, er misschien voor hulp gezorgd kan worden.

Verwijst u (als arts bv.) door naar een maatschappelijk werkster of psycholoog of doet u zelf het gesprek?

-In mijn thuispraktijk kwam bij biografiewerk vaak een ( verdrongen of onverwerkte) abortus (snel of later) bij de therapie. Verwerking is dan meestal de eerste nood, het opstellingswerk kan voor wie dit kan vatten en bereid is ‘out of the box’ te gaan, een diepe heling en herschikking in het familiesysteem betekenen.

-Deze worden in een gesprek wel steeds aangehaald ja. Op verloskamer stellen we het ook nog eens steeds voor dat ze erover kunnen praten met een psychologe of een maarschappelijke werkster. Natuurlijk kunnen ze er ook steeds met ons erover praten en nemen we ook tijd ervoor. Maar wij zijn er natuurlijk enkel op de moment zelf en kunnen achteraf niet veel helpen

-Ik doe zelf het gesprek. Fara biedt ook vorming aan andere professionals over ‘counseling bij ongeplande zwangerschap’ om hen handvaten te geven om zelf het eerste gesprek als vertrouwenspersoon aan te gaan.

Wat zijn de meest courante vragen die de vrouwen stellen?

-Wat er met hun kleintje gaat gebeuren hoe het allemaal gaat gebeuren sommige vragen wanneer ze terug zwanger mogen worden (indien de reden een handicap was en dus niet echt een ongewenst kind)

-Los dit voor mij op. ( in free clinic ) Waar de urgentie vaak paniek meebracht. In de therapieverwerking, help me dit verwerken en een juiste plek geven in mijn leven. Verlos me mee van het grote schuld en spijtgevoel. Ga ik gestraft worden… Enkelen gaan helemaal door tot ze bij de grote zingevingsvragen komen en het leven met zijn grote mooie inhoud kunnen vatten en omarmen.

-Is het ‘normaal’ dat ik twijfel, voor en na mijn keuze? Is het ‘normaal’ dat ik het er achteraf (soms na vele jaren!) nog moeilijk mee heb, ook al heb ik er zelf voor gekozen? Dat ik me verdrietig, boos, schuldig, jaloers op andere zwangeren/moeders… voel, evenals opgelucht dat de beslissing is genomen waar ik blijf achterstaan? Mag ik ‘spijt’ voelen over ’t hebben ‘moeten kiezen’ of over mijn beslissing? Mag ik me vragen stellen over hoe mijn kindje er zou hebben uitgezien, of ’t een meisje/jongen zou geweest zijn, ….

Stelt u zelf vragen als: wie kan u steunen, hoe staat uw familie ertegenover, waar kan u terecht achteraf?

-ik doe dit toch steeds ja

-Ja, Fara werkt vanuit systemisch perspectief: een beslissing wordt doorgaans in betrokkenheid met relationele anderen genomen of liefst mede gedragen, ook achteraf. Tegelijk wegen we samen de mogelijke voordelen (kans op steun, begrip, hulp, …) af tegen de mogelijke nadelen (afwijzing, veroordeling, teleurstelling, …). Als men de omgeving wel wil inlichten, maar niet weet hoe zoek ik samen naar manieren om iemand uit de omgeving in vertrouwen te durven nemen, want een geheim kan zeer zwaar zijn om dragen alleen. Daarbij kan bijvoorbeeld het overlopen van mogelijke scenario’s van eerste reacties als normale reactie op onverwacht nieuws of iemand als back-up inbouwen tijdens of na het ‘moeilijke’ gesprek, … helpen. Ik zet ook altijd Fara’s deur al op ’n kier voor begeleiding achteraf, ongeacht de keuze (bespreking van gemengde gevoelens na de ingreep of gesprek over verdere zwangerschap die niet start van op een roze wolk).

-dat zou ik doen

-In free clinic was hiertoe vaak te weinig tijd en ruimte, hooguit de vraag wie mee zou gaan naar de effectieve ingreep. In de ev.nagesprekken kwam dit wel aan bod maar te weinig steunend. Velen gingen er ook vanuit dat eenmaal de abortus volbracht, het hoofdstuk afgehandeld zou zijn… In thuispraktijk ging het vaak om een feit dat reeds jaren eerder al volbracht was. Het durven bespreken kwam wel meermaals aan bod. Angst voor veroordeling, het niet willen prijsgeven van intieme leven, ..maakte meestal het open bespreken met vb familie nog steeds lastig ( met vrienden lukte het wel meer ) Slechts een keer is een vrouw in therapie met de vraag gekomen bij het nemen van de beslissing. Mijn conclusie hieruit is dat het onverwachte, het taboe en de nood snel te moeten handelen (?) mensen meer tot anomieme hulpverlening doet kiezen … (?)

Hebt u het gevoel dat er van de mannen voldoende betrokkenheid en inspraak is?

-Nee, volgens mij staan mannen hier meestal op het tweede plan, zijn afwezig of onhandig.

-Soms wel soms niet. Hangt heel hard van het koppel zelf af. Ik persoonlijk probeer de papa zeker altijd te betrekken. Maar voor de mama zelf denk ik toch dat de procedure veel ingrijpender is. Zij moet tenslotte alles niet enkel emotioneel, maar ook fysiek ondergaan

-Vanuit Fara doen we vrijblijvend de uitnodiging naar het betrokken ‘koppel’. Zelfs de afwezige partner proberen we een stem te geven (vanop een lege stoel of met circulaire vragen als ‘wat zou hij zeggen/doen?’, …) omdat hij vaak (goedbedoeld) buiten de beslissing wordt gehouden (ter bescherming van het betrokken meisje of vrouw, alsof zij enkel dan tot een persoonlijke ‘eigen’ beslissing kan komen). Soms is de man (nog) niet op de hoogte van de zwangerschap en de abortus. Ik vraag naar de impact van de keuze van de vrouw om hem niet in te lichten: of ze het belangrijk vindt zijn mening te horen om zelf tot een besluit te komen, hoe zij zich achteraf zal voelen, wat de impact is op hun eventuele verdere relatie, wat ze later eventueel aan haar kind zou vertellen, …

Is de keuze vlug gemaakt of niet? maw neemt men (voldoende?) bedenktijd in acht?

-Bij Fara ontmoeten wij doorgaans ‘twijfelaars’: mensen die een weloverwogen keuze willen maken. Tijd op zich speelt doorgaans niet zo’n rol: sommigen beslissen snel, anderen twijfelen tot op de laatste moment, en zowel de snelle beslissers als de trage kunnen tot een keuze komen waar ze achteraf mee verder kunnen… waar ik mee wil zeggen: niet meer tijd nemen op zich, maar de ‘nodige tijd’ (kort- of langdurend) nemen is van belang. Wij benadrukken vanuit Fara dat bijvoorbeeld bij late ontdekking van de zwangeschap zelfs een week bedenktijd ‘voldoende’ kan zijn om tot een weloverwogen keuze te komen (de informatie te verzamelen die men nodig heeft, met mensen uit de omgeving te praten, … om een knoop te kunnen doorhakken) waarin zowel naar het ‘hoofd’ als het ‘hart’ geluisterd wordt en komt tot een afweging (die niet 100% positief hoeft te zijn voor de ene of de andere keuze).

-Wettelijk gezien moet men een periode afwachten voor men abortus mag plegen. Maar of dit altijd voldoende tijd is voor het koppel zelf is ook heel individueel. Helaas heeft men maar een bepaald aantal weken tijd voor deze beslissing aangezien men ook met de aantal weken zwangerschap moet rekening houden

-Volgens mij wordt er niet voldoende bedenktijd. Is de keuze vaak emotioneel of radikaal genomen… Weinig openheid tot het breder bekijken van de mogelijkheden..

Is er gesprek over afscheid of verwerking? zijn hier vragen over?

-wij vragen toch altiijd of ze hun baby’tje willen zien en proberen na de abortus een gesprek aan te gaan. Weer heel individueel hoe dit gesprek verloopt

-In therapie ja, in free clinic neen.

-Jazeker! Ook als er gekozen wordt voor behoud van de zwangerschap, kan er gesproken worden over ‘afscheid en verwerking’: verlies van een ideaalbeeld van een gepland gezin en toekomstdroom, vaak vanuit een liefdevolle en stabiele relatie, … ‘Kiezen is verliezen, maar ook iets proberen te redden’, kan hierin helpend zijn om zich uiteindelijk te kunnen richten op abortus als een kans tot persoonlijke groei.

Zijn er vrouwen/mannen bezig met de spirituele kant van een abortus?

-Zeker. Het gaat om een existentieel thema: over leven en dood, dus niet verwonderlijk dat dit ook mensen bezig houdt. Wat niet wil zeggen dat iedereen zich aangesproken voelt door de spirituele kant, afhankelijk van hoe ze in het leven staan en hoe rationeel/emotioneel ze daarmee omgaan.

-In therapie ja, Bij de jeugd minder.. In m’n tijd van free clinic, niet veel. We werkten toen met te weinig volk voor de vele aanvragen.

-Ik heb dit tot nu nog niet ervaren.

Gelooft u zelf dat er al vroeg een ziel is?

-Persoonlijk wel. In een post-abortusbegeleiding vraag ik ook zelf naar hoe zij denken over de ‘dood’: of er volgens hen leven is nadien, of ze een beeld hebben over hoe hun ‘kindje’ nu vorm kreeg, …. Ik ervaar dat dit een enorm troostgevend en ontschuldigend effect kan hebben. Soms kom ik echter ook mensen tegen die hierin niet geloven en hun weg vinden in hoe ermee om te gaan, vaak beroep doende op hun eerdere ervaringen bij verlies van iets of iemand die waardevol voor hen was.

-De ziel is er altijd , anders kan er geen leven zijn. ( voor vele Westerlingen is de inhoud van een ziel soms nog onbekend..)

-Ik geloof er niet echt in, maar de gedachte is wel mooi.

-ja

Is er een groep vrouwen die achteraf meer last heeft ? waarvan je dat bv. op voorhand kan voorspellen?

-Je kan je bedacht zijn op een aantal ‘risicofactoren’, zoals druk vanuit de omgeving waardoor de persoonlijke keuzevrijheid als zeer beperkt wordt ervaren, doorlopen van een moeilijke beslissingsproces (twijfel tot op laatst mogelijke ogenblik), meningsverschil tussen partners of jongere en ouders over de best mogelijke optie, weinig sociale steun (leven met een ‘geheim’), onbespreekbaarheid van dubbelheid van gevoelens of verwarrende gedachten (bijvoorbeeld enkel ruimte voor blijheid om zwangerschap ervaren of omgekeerd enkel ruimte krijgen voor gevoelens van ongewenstheid). angst voor de impact van hun beslissing (verwachtte gevoelens van verdriet en schuldgevoelens, naast opluchting en vertrouwen in de toekomst), mate waarin de vrouw de zwangerschap wenste, denken over abortus als een kind doden of spirituele bezwaren, reeds eerder ongepland/ongewenst zwanger geweest, voorgeschiedenis van mentale problemen. Dit geldt evenzeer voor de keuze voor behoud (zelf opvoeden of adoptie of pleegzorg).

-Ja, diegene die wel iets vermoeden van een diepere zin en inhoud van het leven maar hier nog onvoldoende kader hebben voor gevonden, die nog zoekend en tastend zijn op het moment van de keuze… Vrouwen die ( lichtjes of stevig) gedwongen zijn door omgeving of partner. Vrouwen die zich onvrij voelen in hun keuzevrijheid en zowiezo al met een laag zelfwaardegevoel worstelen.. Vrouwen die een beperkt levensbeeld kennen of nog de Katholieke invloed voelen, denken vanuit, ‘zonde, schuld en boete’

-We zien de vrouwen maar een paar uur na de abortus dus ik weet het niet

Is de ingreep moeilijker voor u / voor hen als het in een later stadium gebeurt? als het om medische redenen gebeurt?

-Steeds verschillen. Om medische reden kan bevrijdend werken ( het is hun eigen keuze niet) of net veel verdrietiger ( als ze het kind wel heel graag hadden ontvangen. Ikzelf vond ( in m’n free clinic fase), het vreselijk ( ik was toen zelf zwanger) als over een ver gevorderde zwangerschap luchtig werd gepraat over de versneden ledematen, het enbryo dat nog ademde, ..de uitdrukking op het gezichtje.. Er werd onder ( toen daar werkende) soms erg cynisch en spottend over gesproken ,also het om een’ding’ ging, wat vlees en bloed…waardoor ik ben opgestapt .

-Ik denk dat het altijd moeilijk is. Maar natuurlijk als je heel graag een kindje wilt en je moet voor medische redenen een abortus plegen is dat wel veel moeilijker om te verwerken is.

-Moeilijk te zeggen vanuit mijn ervaring, uit onderzoek blijkt van wel. Af en toe begeleid ik iemand die in Nederland de ingreep na 12 weken onderging. Persoonlijk krijgt een verder gevorderde zwangerschap voor mij (nog) meer de betekenis van een ‘kind’. Om ‘medische redenen’ is veelomvattend, maar doorgaans lijkt dit vanuit de maatschappelijke opiniëring op iets meer begrip te kunnen rekenen alsof het ‘verantwoordbaarder’ is om niet voor een kind met een beperking te kiezen, hetgeen evenzeer kwetsend kan overkomen voor de ‘ouders’ die daarvoor kiezen. .

Wat gebeurt met de vruchtjes??vragen de vrouwen hiernaar?

-Deze worden behandeld als ‘medisch afval’, worden verbrand. Vrouwen willen dit vaak weten, soms verwoord ik ’t zo, soms als ‘crematie’, … zoekende naar woorden waar de betrokken vrouw/koppel verder mee kan leven… Heel soms vraagt er iemand vooraf of ze het vruchtje mogen meenemen na de ingreep om bijvoorbeeld zelf te begraven.

-In free.clinic vroeg bijna geen enkele vrouw hiernaar, een zeldzame keer wel. Vaak logen vrouwen over de termijn van de zwangerschap, veelal geloofde ze dat voor de 3 maanden het toch maar om een waardeloos stukje cellen ging. Zelden had ik het gevoel dat een vrouw zich verbond met het wezen van de ongeboren vrucht. Het bleek steeds duidelijk beter hanteerbaar als het niet als menselijk wezen werd gezien.

– Absoluut. Een vraag die bijna altijd voorkomt.

Vraagt u er achteraf nog wel eens naar de abortus in één van de volgende consultaties of wacht u tot de vrouw er zelf over spreekt ?

-Ik zie de vrouwen niet meer dus kan dit niet. Maar ik zou er zeker naar vragen.

-Meestal komen ze met dat doel, dus ga ik hierover als vanzelfsprekend in gesprek.

-In free clinic bestond de mogelijkheid 2 gesprekken in nabehandeling te krijgen maar dit werd meer niet dan wel benut. Na de ingreep verdwenen de meeste vrouwen uit het zicht, tenzij het om een drugverslaafde ging die in het metadonprogramma langskwam.

Vindt u het taboe ook nog te groot?  En ook de schuld- en schaamtegevoelens?

-nee

-Absoluut. Er zouden meer campagnes moeten gebeuren om te voorkomen dat vrouwen zich moeten schamen voor hun keuze. Ze hebben waarschijnlijk een gegronde reden en daar moet niemand die vind dat het niet kan zich mee moeien.

-Yes. Daarnaast is het bewustzijn rond het menselijk beeld te klein ( vind ik) .

-Het taboe speelt zich maatschappelijk af, het ‘geheim’ met bijhorende schuld- en schaamtegevoelens op individueel niveau. Een geheim kan soms ook ‘gezond’ zijn: mensen houden iets geheim uit zelfbescherming, daarom vind ik het zo belangrijk om op tempo van de cliënt eventuele geheimen waar men alleen mee blijft zitten en die men wel wil delen met bepaalde vertrouwenspersonen gefaseerd mee te helpen delen, bijvoorbeeld eerst aan lotgenoten, dan pas aan haar moeder, een goede vriendin, … Ik zeg ook altijd (naar het voorbeeld van Manu Keirse): je mag je best schuldig voelen, ook al ben je het niet (volgens de wet). Ik geloof dat door erkenning (ipv ontkenning) van die moeilijke gevoelens dat er een weg gevonden kan worden naar ‘heling’ of ‘vergeving’.

Hebt u privé al te maken gehad met een abortus (vul dan aub de andere vragenlijst ook in, beide vragenlijsten zijn anoniem) en beïnvloedt dat uw aandacht/tijd of houding naar de zwangere vrouw in kwestie?

-Neen

-Ik heb zelf een miskraam gehad. En moest omdat het vruchtje niet afkwam medicatie opsteken om het geboren te laten worden, wat niet hielp en dus een curettage krijgen. Dus ik heb zeker niet voor een abortus gekozen maar het voelde wel zo voor mij .

-Neen. Ik ben er me bewust van dat zowel de positie van een ‘ervaringsdeskundige’ als ‘relatief buitenstaander’ voor- en nadelen biedt in het begeleiden van vrouwen die er rechtstreeks mee te maken krijgen. Vandaar geloof ik ook zo sterk in de complementariteit van ‘lotgenotencontact’, naast professionele individuele begeleiding.

Vrouwen denken dat ze erna meer kans op een miskraam hebben: is dat zo of is dat een fabeltje?

-De kans is heel lichtjes verhoogd maar als alles op een correcte manier gebeurd is er niet minder kans. Het is wel zo hoe meer curettages je moet ondergaan, hoe kleiner de kans wordt om terug zwanger te worden

-Volgens mij speelt bij een onverwerkte abortus dit wel psychisch soms mee. Getallen over miskraam erna, ken ik niet.

-Fabel (tenzij er complicaties optraden bij de abortusingreep, vandaar het belang van medische nazorg). Ik herken wel de angst voor nieuw ‘verlies’, hetgeen stress tijdens een nieuwe zwangerschap verhoogt, hetgeen op zijn beurt wel de kans op een miskraam verhoogt…

Of zijn er vrouwen die helemaal geen last achteraf hebben?

-Die bestaan zeker. Vanuit Fara ontmoeten wij een beperkte groep vrouwen die kampen met enige verwerkingsmoeilijkheden, zonder dat er meteen sprake hoeft te zijn van bijvoorbeeld pathologische rouw. Wij ‘normaliseren’ dubbelheid en moeilijke gevoelens net meestal. Vanuit Fara willen we noch minimaliseren, noch dramatiseren. Mensen moeten het er achteraf niet moeilijk mee hebben, maar ’t mag wel (net zoals ze vooraf niet moeten, maar wel mogen twijfelen).

-Helemaal geen problemen zou ik niet durven zeggen. Bij verwerking en totale acceptatie van de keuze is er veel meer vrede rond het thema op te merken, durft een vrouw hier ook beter ( al dan niet openlijk) over praten. Bij een volgend gezond kind en blijde ontwikkeling trekt het hele gebeuren dan naar de achtergrond. Soms kampt iemand ( of in ruimer familieverband/jaren later) met een onoplosbaar probleem , in de familieopstellingen ( volgens Bert Hellinger) komt dan regelmatig boven dat een niet erkende ‘persoon!’ Zijn plek bleef opeisen ( waardoor soms ontwikkelingen in een impasse raken) . Dit heeft dan weinig meer te maken met de persoonlijke verwerking maar meer met het niet erkennen van het Waardige Wezen in/van het ongeboren kind .

-Er zijn ook vrouwen die er helemaal geen last hebben.

Wat kan er volgens u beter in opvoeding en onderwijs om het aantal abortussen te verminderen?

-Meer aandacht voor het initiëren van kinderen in de diepere waarden van het leven. Mensen aan kinderen toe te vertrouwen die zelf een mate van wijsheid bezitten ipv aan onwetenden die zelf geen diepere ontwikkelingsweg hebben doorlopen.

-Ik zie ’t niet als een doel om het ‘aantal abortussen’ dan wel het aantal ‘ongeplande zwangerschappen’ te verminderen. Ook het ‘aantal ongewenste kinderen’ willen we daarmee voorkomen. Aandacht dient er te zijn voor: – preventie, maar breder dan puur correcte en volledige info over anti-conceptie, ook aandacht voor relationele vorming – aandacht voor zingeving – open bespreking van kinderwens in een breder toekomstperspectief (zodat hierin weloverwogen, ook op jonge leeftijd, voor kan gekozen worden of net bewust zijn/haar kinderwens uit te stellen) – noch ontraden, noch promoten van tienerzwangerschap, maar duiding in een realistisch perspectief (eventueel ahv Fara’s roze wolk spel, lesmap met methodieken of boek ’17 en zwanger. Van tiener naar volwassene in 9 maanden?’) – beleving van ongeplande zwangerschap (‘1 op 4 vrouwen in Vlaanderen raakt ongepland zwanger’) en het beslissingsproces – bespreking van de opties waaronder ook abortus en adoptie – aandacht voor counseling vooraf en achteraf, ongeacht de keuze Dit beperkt zich niet enkel tot jongeren: de grootste doelgroep van ongepland zwangeren situeert zich net in een oudere leeftijdscategorie (25-35 jaar) dan tieners!

– Meer educatie ivm anticonceptie misschien? Om ongewenste zwangerschap te voorkomen. Er zijn al zoveel campagnes maar toch lijkt dit niet voldoende

Bent u op de hoogte van seksuele problemen na een abortusingreep, meer lichamelijke klachten van buikpijn of hoofdpijn en angst, depressieve gevoelens of andere?

-Ja, dit kunnen mogelijke gevolgen zijn, maar deze hoeven niet altijd te volgen op de beslissing tot abortus. Belangrijk is er weet van te hebben om ze te kunnen linken en als dusdanig te ‘normaliseren’ om dan te zoeken wat de betrokken vrouw nodig heeft om haar klachten te verminderen. Ik leg meestal de link vanuit hoe zij zelf de beslissing ervaren hebben: was dit voor hen een redelijk makkelijke of misschien aartsmoeilijke beslissing (op continuüm te plaatsen)? Maw ik ga aan de slag met ’t contextualiseren (in tijd, plaats en betrokkenen) van de beslissing, probeer te helpen terugblikken met de bril van toen, (h)erken gevoelens van rouw- en schuldverwerking, licht rouwverwerking toe als een slingerbeweging tussen verleden en toekomst, …

-Ik volg de patiënten niet op na een abortus dus kan hier niets over zeggen

-Uit ervaringen van begeleidde vrouwen ja. Uit beroepservaring , uit begeleiding van ook andere problematieken.

Wordt er gedacht aan een afscheidsproces of een ritueel om de abortus te verwerken? of stelt u het voor?

-Op verloskamer proberen we dit wel. Er zijn speciale kleine dekentjes voorzien voor de foetus in te leggen indien de ouders hun kindje nog willen zien (zoals ik al zei, als ze kiezen voor abortus owv handicap) we maken ook een kaartje met de handjes en voetafdruk indien ze dit wensen en ook foto’s

-Afhankelijk van welk de betekenis was van de zwangerschap voor de betrokken vrouw; ik luister naar de woordenschat die zij ervoor gebruikt en neem die over (benoemt zij deze bijvoorbeeld als een ‘hoopje cellen’ versus als een ‘foetus’, ‘vruchtje’ of ‘kindje’). Ik stel zelf het gebruik van symboliek of een ritueel voor, benoem dat sommige andere vrouwen daar deugd aan hebben en dan wordt meestal snel duidelijk of dit voor de betrokken vrouw al dan niet iets betekenisvol zou kunnen zijn. Sommigen voelen die ‘nood’ niet, en dat is evenzeer oké. Dit kan een individueel ritueel of groepsritueel (met kracht van lotgenoten als getuigen) zijn.

-Bij zij die openstaan voor dit onderdeel, heel graag. Soms is het openen van het bredere kader, de zin van rituelen etc.iets wat ( ontwikkelings) tijd vergt. Eenmaal een client over een bepaalde weerstand, schroom of verzet heen is en de ‘spiritualiteit ‘ geaccepteerd kan er heel mooi helend werk gedaan worden.

Hebt u bepaalde / andere bedenkingen, gedachten en inzichten dan mag u die vrij noteren.

-Er bestaan bijzonder waardevolle mensen die heel erg mooi gevat hebben wat een bredere visie opent rond , conceptie, relaties ,abortus, geboorte, zingeving etc… De lijst van wijze inhouden zijn legio. Hier zijn er enkele die er voor mij uitspringen’ Hans Moolenburgh ( u kunt veel meer dan u denkt ) Michael Ivanhof ( kleine werkjes met legio uitgeschreven voordrachten-prosveta) Bert Hellinger. Een ongewoon gesprek met God. Walch. Sander Viddeler. ….en nog vele anderen.

-Ik ben jonge leerkracht in het secundair onderwijs en heb al vaker gesprekken gehoord tussen leerlingen over abortus. Ik denk dat er op school meer openheid moet zijn rond dit onderwerp. Ik denk dat veel leerlingen niet goed weten wat het inhoud, of er gevolgen zijn, waar ze terecht kunnen (ook erna), etc… Ik denk dat meer voorlichting zeker nodig is, ook voor de leerkrachten. Hoe grijp je in als leerkracht als er spontaan gesprekken rond ontstaan? Wat weet je er zelf over als leerkracht? Natuurlijk is er in de meeste scholen de kans om naar een leerlingenbegeleider te stappen, of naar het CLB door te verwijzen, maar ik heb het gevoel dat deze stap te groot is voor de leerlingen. Iedereen zou de kans moeten hebben om er over te praten, ook los van een bepaalde situatie.

– ik heb tot nu toe geen cliënten gehad met dit thema, wel onrechtstreeks, nl als een abortus werd overwogen, en toch niet is uitgevoerd, blijft de betrokken persoon vaak met een gevoel van niet welkom te zijn zitten, niet gewenst te zijn, en dat zorgt voor een grote  inbreuk op de eigenwaarde. Dit zorgt oa voor een gebrek aan zelfvertrouwen, moeilijk beslissingen kunnen nemen, zichzelf achteruit stellen, hier niet willen zijn (zelfmoordneigingen), …. Ik begeleid mensen met voornamelijk met EFT en de MIR-Methode.